Driekwart van de Nederlanders maakt zich zorgen over de gevolgen van klimaatveranderingen. Dat blijkt uit een onderzoek van het CBS. 82% vindt het belangrijk dat de overheid zich bezig houdt met het klimaatbeleid.De Europese Commissie heeft de Green Deal als één van haar hoofdprioriteiten voor de komende jaren gesteld. Het doel is om het eerste klimaatneutrale continent te worden en tegelijk ook milieu schoner te maken en minder hulpbronnen te gebruiken. Daarbij mag geen mens of regio aan zijn lot worden overgelaten.
Uit een recente Eurobarometer-peiling blijkt dat 68% van de ondervraagde Nederlanders vindt dat:
- het gebruik van hernieuwbare energiebronnen moet worden versneld;
- de energie‐efficiëntie omhoog moet;
- en de transitie naar een groene economie sneller moet.
Een klimaatneutraal Europa in 2050
In 2050 moet de EU klimaatneutraal zijn. Dat is vastgelegd in de Europese klimaatwet. Alle economische sectoren moeten daaraan meewerken, onder meer door:
- te investeren in milieuvriendelijke technologie;
- bedrijven te helpen innoveren;
- te zorgen voor schonere, goedkopere en gezondere vormen van particulier en openbaar vervoer;
- de energiesector koolstofvrij te maken;
- te zorgen voor een grotere energie-efficiëntie van gebouwen;
- samen te werken met internationale partners om de mondiale milieunormen te verbeteren.
Hoe we dat concreet vorm willen geven in de verschillende regio’s en sectoren, moet in de komende jaren via een breed maatschappelijk debat worden besproken. Dat is het Europees klimaatpact, de Europese tegenhanger van de Nederlandse klimaattafels.
Renovatiegolf
Eén van de doelen van de Green Deal is om de verduurzaming van gebouwen te versnellen. Gebouwen staan voor ongeveer 40% van het Europese energiegebruik en ruim een derde van de broeikasgasuitstoot.
Het doel van de Europese renovatiegolf is om 35 miljoen inefficiënte gebouwen in de EU te renoveren tegen 2030. Daar wordt ook in Nederlandse wijken en gemeenten werk van gemaakt.
Tussenstap: -55% in 2030
Als tussenstap naar klimaatneutraliteit in 2050, heeft de EU zich tot doel gesteld om tegen 2030 de gezamenlijke CO2-uitstoot met minstens 55% te verminderen.
De Commissie heeft in juli 2021 een voorstel gepresenteerd hoe we de uitstootvermindering kunnen uitvoeren in verschillende sectoren. De EU-landen zijn hiermee akkoord.
Nederlandse klimaatdoelen
De Nederlandse bijdrage aan de Europese klimaatdoelen zijn uitgewerkt in het Integraal Nationaal Energie- en Klimaatplan 2021-2030. Tegen 2030 wil Nederland onder meer de volgende doelen halen:
- de uitstoot van broeikasgassen met 36% verminderen;
- 27% van het totale energieverbruik moet uit hernieuwbare energiebronnen komen.
Nederland loopt in EU-verband achter op het vlak van hernieuwbare energiebronnen. Met een aandeel van 15% van het totale energieverbruik in 2022 is er voor Nederland nog werk aan de winkel om de afgesproken doelen te halen.
In maart 2023 hebben de EU-landen een voorlopig akkoord gesloten om samen te werken aan een snellere uitrol van hernieuwbare energie.Dit om o.a. de invoer van fossiele brandstoffen te verminderen en zo energie-onafhankelijk te worden van Rusland. Het bindende streefcijfer van de EU voor hernieuwbare energie voor 2030 is verhoogd tot minimaal 42,5% t.o.v. het huidige streefcijfer van 32%. Ook is er afgesproken dat de EU zal streven naar een aandeel van 45% hernieuwbare energie tegen 2030. Lees verder.
EU-subsidies voor verduurzaming in Nederland
De EU-aanbevelingen voor de Nederlandse economie raden aan om de komende jaren te blijven investeren in duurzame energie en klimaatmaatregelen om een groene transitie te bevorderen. (Deze aanbevelingen gebeuren n.a.v. het gecoördineerd economisch beleid van de EU-landen Europees Semester).
De EU stelt Nederland daarvoor ruim €1 miljard beschikbaar via het Mechanisme voor een rechtvaardige transitie, dat de zwaarst getroffen regio’s moet begeleiden in de overgang naar een groene economie.
Daarnaast kan Nederland ook andere EU-fondsen inzetten om zijn nationale klimaat- en energieplan uit te voeren, onder meer:
- €95.5 miljard van Horizon Europe-programma voor onderzoek en ontwikkeling. In 2021-22 is respectievelijk €136 miljoen en €138 miljoen beschikbaar voor onderzoeks- en innovatieprojecten op het vlak van klimaat, energie en mobiliteit;
- €9.1 miljard van InvestEU;
- €33.71 miljard van Connecting Europe Facility voor investeringen in transport-, energie- en digitale infrastructuur;
- €5.6 miljard van de Faciliteit voor Herstel en Veerkracht (RRF, nationale allocatie voor Nederland);
- €864 miljoen van het Technical Support Instrument. In 2021 ondersteunt het TSI onder meer de ontwikkeling van een waterstofnet en van brandstofceltechnologie voor schepen in Nederland (factsheet);
- €5.4 miljard van het LIFE-programma voor milieu en klimaat (factsheet: LIFE-programma in Nederland)
- €342 miljoen voor plattelandsontwikkeling en duurzaam economisch herstel uit de coronacrisis (2021-22, nationale allocatie voor Nederland);
- €20 miljard van het Innovatiefonds voor koolstofarme technologie.
30% van de gehele EU-begroting voor de jaren 2021-27 is gereserveerd voor investeringen in klimaatmaatregelen. In totaal wil de EU de komende tien jaar 1 biljoen aan investeringen voor de Europese Green Deal mobiliseren.
EU-acties voor een schoner en rijker milieu
De afgelopen decennia heeft de EU belangrijke stappen gezet om minder afval te produceren, de luchtvervuiling aan te pakken of de waterkwaliteit te verbeteren.
De Europese Green Deal bevat ambitieuze doelen om in de komende decennia over te schakelen op een schone, circulaire economie, om de biodiversiteit te herstellen en de vervuiling terug te dringen. Bijvoorbeeld stelt de Commissie voor om 30% van het land- en zee-oppervlak in Europa beschermen, het gebruik van pesticiden in de landbouw met 50% te verminderen of het aantal sterfgevallen door luchtvervuiling met 55% terug te dringen. Ook zal het gebruik van PFAS in heel wat consumentenartikelen zoals speelgoed, kinderverzorgingsartikelen en textiel verboden.
De doelen en acties staan beschreven in verschillende deelstrategieën zoals:
- EU-biodiversiteitsstrategie;
- De Van boer tot bord-strategie;
- Het Actieplan voor de circulaire economie;.
- De Mededeling over een duurzame blauwe economie;
- Het actieplan Verontreiniging naar nul;
- De EU-strategie voor duurzame chemische stoffen;
- REPowerEU: betaalbare, veilige en duurzame energie voor Europa;
- De wet voor natuurherstel en het gebruik van pesticiden tegen 2030 met 50 % te halveren.
- Een nieuwe EU-bodemwet voor een gezonde bodem tegen 2050!