Op grond van artikel 198 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU) komen de EU-landen ten overeen "de niet-Europese landen en gebieden welke bijzondere betrekkingen onderhouden met Denemarken, Frankrijk en Nederland te associeren met de Europese Unie." Voor het Nederlands Koninkrijk valt hier de bijzondere relatie onder met de eilanden Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Saba en Sint Eustatius.
Geen deel van het grondgebied van de EU
In tegenstelling tot Nederland, maken de eilanden geen deel uit van het grondgebied van de Europese Unie. Ze hoeven om die reden dan ook niet te voldoen aan het Europees recht. Ook hebben zij de euro niet als wettelijk betaalmiddel. Door de bijzondere relatie met Nederland komen de eilanden wel in aanmerking voor Europese fondsen en EU brede samenwerkingsovereenkomsten zoals het uitwisselingsprogramma Erasmus+.
De inwoners van het Caribische deel van het Koninkrijk der Nederlanden hebben de Nederlandse nationaliteit en genieten ook van het Europees burgerschap.
Wel rechten als EU-burger
Dit Europees burgerschap moet gezien worden als een aanvulling op het nationale burgerschap en geeft de volgende rechten:
- het recht zich vrij op het grondgebied van de EU-landen te verplaatsen en verblijven;
- het actief en passief kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en bij de gemeenteraadsverkiezingen in het EU-land van verblijf, onder dezelfde voorwaarden als de onderdanen van betreffend EU-land;
- het recht op bescherming van de diplomatieke en consulaire instanties van ieder ander EU-land op het grondgebied van niet-EU-landen als er geen Nederlandse ambassade of consulaat in het betreffende land aanwezig is. Het EU-burgerschap geeft recht op bescherming onder dezelfde voorwaarden als de onderdanen van dat lidstaat;
- het recht om verzoekschriften tot het Europees Parlement te richten, zich tot de Europese ombudsman te wenden, alsook zich in een van de officiële EU-talen te richten en in die taal antwoord te krijgen.
Aanvullende links:
Het EU- informatiepunt Europe Direct Curaçao is onderdeel van de regionale contactpunten binnnen het Koninkrijk der Nederlanden, voor iedereen die meer wil weten over Europa.