Nederland en Europa’s digitale toekomst

Nederland is een digitale koploper in Europa. Nederlandse onderzoeksinstellingen hebben veel digitale kennis in huis. Het land heeft een hoogpresterend netwerk en huisvest ook heel wat bedrijven die koplopers zijn in de digitale sector, bijvoorbeeld in de chipindustrie of datacentra.

Niet alleen voor de digitale sector zelf, maar ook voor andere sectoren zijn digitale oplossingen de toekomst. Bijvoorbeeld: slimme meters om ons energieverbruik te beperken, drones om de groei van gewassen bij te houden en andere digitale oplossingen voor de precisielandbouw, of programma’s voor digitaal onderwijs.

De lockdowns tijdens de COVID19-pandemie hebben het proces van digitalisering in Nederland en Europa versneld. Maar ook voordat het coronavirus toesloeg, had de Europese Commissie de digitale transitie al tot één van haar belangrijkste prioriteiten voor 2019-2024 gemaakt.

De Commissie wil een digitale transitie die voor iedereen werkt, de mensen op de eerste plaats zet en nieuwe kansen creëert voor het bedrijfsleven. Digitale oplossingen zijn ook nodig om de klimaatverandering tegen te gaan en de groene transitie te realiseren.

Ondanks dat Nederland al jaren één van de best presterende landen in Europa is, moet het er wel aan blijven werken om op koers te blijven om de digitale EU- doelen voor 2030 te behalen.

De Nederlandse overheid is zich bewust van de meeste van haar tekortkomingen bijv. op het vlak van AI gebruik door bedrijven en de beschikbaarheid van ICT-specialisten. Verder loopt Nederland ook achter met de toewijzing van het beschikbare 5G-spectrum.

Dit zijn de Europese aanbevelingen voor Nederland, volgens een rapport waarbij de digitale voortgang van alle EU-landen onder de loep wordt genomen.

• Digital skills: Nederland moet blijven doorgaan met beleid voor digitale skills. Er moet meer worden gedaan aan gelijke deelname van mannelijke en vrouwelijke ICTérs. Ook ligt de instroom van afgestudeerde ICT-specialisten van 3.7 % onder het EU-gemiddelde van 4.2%.
• Digitale infrastructuur: Nederland moet meer vaart maken op het vlak van connectiviteit. Zoals werken aan een landelijke dekking van een Gigabit-netwerk. Dat moet zonder uitstel gebeuren, conform de EU-wetgeving. Ook moet Nederland alle stappen nemen die nodig zijn om de 3,6 GHz-band toe te wijzen voor mobiele telefonie. Ook moeten er stimuleringsmaatregelen worden overwegen voor de uitrol van gigabitconnectiviteit. Nederland moet ook verder gaan met de getroffen maatregelen op het vlak van o.a. halfgeleiders en quantumcomputing (snelle en intelligente computers). Dan kan eraan bijdragen dat de EU een sterke marktspeler wordt.
• Digitalisering van bedrijven: Nederland moet doorgaan met beleid rondom digitalisering van bedrijven. Zo moet Nederland het mkb blijven helpen om toegang te krijgen tot geavanceerde technologieën, met name big data, cloud en AI. Dit kan door maatregelen om de ontwikkeling en invoering daarvan te bevorderen.
• Digitalisering van overheidsdiensten: Nederland moet doorgaan met de uitvoering van zijn beleid om overheidsdiensten te digitaliseren. 
  Meer weten? Bekijk de interactieve online ranking

De Europese Commissie heeft vier concrete actieterreinen voor het komende decennium geïdentificeerd in het zogenaamde Digitaal Kompas. Denk aan:

1. een digitaal vaardige bevolking en hooggekwalificeerde digitale professionals,
2. beveiligde, goed presterende en duurzame digitale infrastructuurvoorzieningen,
3. de digitale transformatie van bedrijven
4. de digitalisering van overheidsdiensten.

Nederland en de EU moeten samenwerken om hun digitale concurrentiekracht in een geglobaliseerde wereld te versterken.

De Commissie wil bijvoorbeeld de productie van chips en halfgeleiders op het Europese continent verdubbelen, naar 20% van het wereldwijde productiewaarde.

Ook investeert de EU in andere geavanceerde digitale toepassingen, zoals nieuwe supercomputers, kunstmatige intelligentie en cloud computing. Via meerlandenprojecten wil de Commissie die pan-Europese technologieën en digitale infrastructuur versneld ontwikkelen.

Deze nieuwe digitale infrastructuur zal worden gefinancierd door een combinatie van investeringen uit de EU-begroting, van de lidstaten en van het bedrijfsleven. Onder het Digitaal Europa-programma is 7,5 miljard euro gereserveerd voor investeringen in onder meer supercomputers, KI en cyberbeveiliging.

De EU-landen hebben zich ook ertoe verbonden ten minste 20% van hun nationale coronaherstelplannen te besteden aan de digitale transitie.

Ook andere EU-fondsen ondersteunen investeringen in digitale infrastructuur, oplossingen en vaardigheden, met name het Horizon Europe programma voor onderzoek en ontwikkeling, de Connecting Europe faciliteit voor digitale infrastructuur of de Faciliteit voor herstel en veerkracht.

Europa’s digitaal decennium – vragen en antwoorden

Bescherming van digitale data

Vertrouwen in digitale oplossingen ligt aan de basis van de digitale transitie. De EU heeft een belangrijke stap gezet om onze digitale gegevens te beschermen met de invoering van de Europese privacywetgeving de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) in 2018.

Om het groeiende gebruik van digitale data van en door organisaties, bedrijven en overheden goed te regelen, heeft de Europese Commissie nieuwe EU-regels voorgesteld. Die moeten er onder meer voor zorgen dat digitale poortwachters en digitale intermediairs zich eerlijk gedragen en dat gebruikers van digitale diensten worden beschermd.

Lees meer over de nieuwe regels:

• Verordening data governance;
• Wet inzake Digitale Markten
• Wet inzake Digitale Diensten
• Rechtskader voor kunstmatige intelligentie

De gebruiker en de EU-waarden staan centraal in de digitale strategie van de Europese Commissie. Dat wil de Commissie vastleggen in een kader van het digitaal burgerschap. Hierover wil ze de komende jaren een breed debat voeren.

Cyberveiligheid

Cyberaanvallen en ­criminaliteit nemen toe, zowel in aantal als in vernuft. Politiediensten zagen bijvoorbeeld een toename van de cybercriminaliteit tijdens de COVID-19 pandemie.

In december 2020 presenteerde de Europese Commissie een nieuwe EU‑strategie voor cyberbeveiliging, met voorstellen voor regelgeving, investeringen en beleid om burgers en bedrijven beter te beschermen tegen cyberaanvallen. Er wordt onder meer gewerkt aan nieuwe wetten om netwerk- en informatiesystemen beter te beschermen en om de veerkracht van kritieke entiteiten te versterken.

Ook Europol, vanuit Den Haag, is erg actief in de bestrijding van cybercriminaliteit in de EU.

Nederlandse burgers en bedrijven profiteren op tal van manieren van digitale acties van de EU.

• Dankzij de afschaffing van de roamingkosten voor mobiele telefonie vallen telefoongesprekken, sms-berichten en online dataverkeer allemaal onder je mobiele abonnement, waar je ook naartoe reist in de EU.
• Dankzij de EU-regels over geo-blocking kan je overal in Europa gebruik kan maken van online-winkeldiensten of streaming abonnementen. Gebruikers én makers van digitale inhoud via muziekstreamingdiensten of video-on-demandplatforms zijn beschermd via de nieuwe auteursrechtenrichtlijn. 
• De Europese Commissie heeft de druk op socialemediaplatforms opgevoerd om de verspreiding van online nepnieuws, bijvoorbeeld over COVID-19, te bestrijden.
• Tijdens de corona-pandemie heeft de EU digitale oplossingen ingezet, zoals bijvoorbeeld digitale leermiddelen voor scholen, coronareisapps en apps voor de opsporing van besmettingen, of de inzet van Europese supercomputers om nieuwe behandelingen te ontwikkelen.
• Tal van Nederlandse organisaties en bedrijven hebben onderzoeks- en ontwikkelingssubsidies van de EU gekregen om digitale toepassingen te ontwikkelen, bijvoorbeeld het bedrijf Duraprint dat 3D-printers maakt of het UMC Amsterdam voor digitale diagnosetechnieken.
• Er wordt ook gewerkt aan digitale kluizen, de zogeheten Europese id-wallets waar burgers bijvoorbeeld hun diploma, digitaal rijbewijs of verzekeringsgegevens kunnen opslaan. Lees verder en bekijk ook de tijdlijn voor de laatste stand van zaken.

Bekijk ook de succesverhalen om te ontdekken wat er nog meer gebeurt met EU-subsidies in Nederland.