Spoorvervoer: betere bescherming en vlotter vervoer voor reizigers

Ook moeten spoorwegmaatschappijen er voortaan voor zorgen dat passagiers met beperkte mobiliteit tijdens hun reis geen problemen ondervinden. De verplichting voor spoorwegmaatschappijen om realtime verkeers- en reisgegevens te delen, moet er bovendien toe leiden dat treintickets concurrerender worden.

De nieuwe regels bieden vollediger bescherming voor reizigers wanneer hun reis wordt onderbroken:

•  Als passagiers niet binnen 100 minuten na een onderbreking van hun reis een alternatieve oplossing wordt aangeboden, hebben ze het recht op ‘self-rerouting’. Passagiers kunnen dan zelf alternatief vervoer per trein of bus regelen en de vervoerder moet de door de reiziger gemaakte 'noodzakelijke, passende en redelijke' kosten terugbetalen.
• Spoorwegmaatschappijen die als enige onderneming worden beschouwd, moeten voortaan 'doorgaande tickets' aanbieden, waardoor passagiers meer rechten hebben als ze een aansluiting missen, zoals het recht op terugbetaling of vergoeding, op accommodatie wanneer een reis niet dezelfde dag kan worden voortgezet, en op verfrissingen.

Gecombineerde tickets met verschillende vervoerders en nieuwe reiscombinaties

Infrastructuurbeheerders en spoorwegondernemingen moeten voortaan realtime verkeers- en reisinformatie verstrekken, niet alleen aan spoorwegondernemingen, maar ook aan verkopers van vervoerbewijzen en touroperators. Door betere toegang tot de boekingssystemen van spoorwegondernemingen, kunnen verkopers en touroperators ook nieuwe producten aanbieden, zoals gecombineerde tickets met verschillende vervoerders en nieuwe combinaties van verbindingen.

Betere toegankelijkheid voor personen met een handicap
Door de nieuwe regels wordt het spoorvervoer ook beter toegankelijk voor personen met een handicap of beperkte mobiliteit. Een spoorwegonderneming, verkoper van vervoerbewijzen of touroperator mag niet eisen dat zo iemand door iemand anders wordt begeleid, tenzij dit strikt noodzakelijk is om aan de vastgestelde toegangsregels te voldoen.

Begeleider gratis kunnen reizen in bepaalde gevallen
In dat geval moet de begeleider gratis kunnen reizen en dichtbij de persoon in kwestie, kunnen zitten. De termijn om een aanvraag voor begeleiding in te dienen, is ook ingekort tot 24 uur - aanzienlijk korter dan voor andere vervoerswijzen (36 uur voor bus- en touringcarreizen en 48 uur voor de luchtvaart en vervoer over water). EU-landen kunnen uitsluitend in gerechtvaardigde gevallen de toepassing van deze regel uitstellen tot uiterlijk 30 juni 2026 (met een termijn van max. 36 uur).

Een standaard Europees vergoedings- en terugbetalingsformulier maar niet voor uitval door overmacht

De nieuwe regels leiden ook tot betere procedures voor de afhandeling van klachten en een strengere verplichting voor de lidstaten om hierin samen te werken. Ook zal er worden gewerkt aan een standaard Europees vergoedings- en terugbetalingsformulier. Om te zorgen voor een ‘gelijk speelveld’ voor de verschillende vervoerswijzen, hoeven spoorwegondernemingen volgens de nieuwe regels geen vergoeding te betalen voor vertragingen of uitval door ‘overmacht’.

Dit zijn buitengewone omstandigheden die niet zijn veroorzaakt door het spoorbeheer, zoals extreem weer, pandemieën en terroristische aanslagen. De regel is uitsluitend van toepassing indien de vervoerder de gevolgen van dergelijke gebeurtenissen niet heeft kunnen voorkomen, ongeacht de ‘betrachte zorgvuldigheid’. Een staking van het personeel van de spoorwegmaatschappij geldt niet als buitengewone omstandigheid. De overmachtclausule stelt de spoorwegonderneming alleen vrij van de betaling van een vergoeding voor vertraging of uitval, niet van andere verplichtingen. Dit betekent dat zelfs wanneer overmacht van toepassing is, de spoorwegonderneming nog steeds de kosten van het vervoerbewijs moet terugbetalen of de reiziger een andere dienst moet bieden en bijstand moet verlenen.
 

Speciale plaatsen voor gemonteerde fietsen worden verplicht

Ten slotte voorzien de regels in speciale plaatsen voor gemonteerde fietsen. Deze worden verplicht voor alle nieuwe treinen die na 7 juni 2025 worden besteld en voor treinen die vanaf die datum grondig worden opgeknapt. De nieuwe wetgeving bevat ook regels voor het opstellen van plannen door spoorwegondernemingen en nationale autoriteiten voor de uitbreiding en verbetering van het vervoer van fietsen en voor andere manieren om het gecombineerde gebruik van spoor en fiets aan te moedigen.

Achtergrond

De Europese Commissie stimuleert duurzaam reizen en duurzaam transport met oog op de klimaatdoelen voor een klimaatneutraal Europa. Deze nieuwe rechten zijn een manier om de mensen aan te moedigen om vaker de trein te nemen.