Europese ontwikkeling van nieuwe antibiotica voor aanpak gonorroe

Niet alleen in Nederland stijgt het aantal gevallen van gonorroe, ook in de rest van Europa komt de ziekte steeds meer voor. De meest recente Europese cijfers wijzen op een toename van 48 %. Gonorroe, een veelvoorkomende seksueel overdraagbare ziekte (soa) is steeds moeilijker te behandelen vanwege de groeiende resistentie tegen de antibiotica die gebruikt worden om het te genezen. Dit is problematisch want als gonorroe onbehandeld blijft, kan dit bij zowel mannen als vrouwen leiden tot onvruchtbaarheid en een verhoogd risico op hiv-besmetting. Gonorroe is slechts één voorbeeld van een bacterie waar antibiotica minder tegen werken. 

Met financiële steun van de Europese Unie worden daarom nieuwe antibiotica ontwikkeld die ook resistente varianten van andere bacteriën kunnen behandelen.  Antimicrobiële resistentie van is verantwoordelijk voor 1,27 miljoen doden per jaar wereldwijd - meer dan HIV en malaria samen. In Europa zijn er jaarlijks 650.000 infecties met resistente bacteriën. Na de coronapandemie is binnen de Europese Commissie het DG  Health Emergency Preparedness and Response Authority (HERA) opgericht, om het uitbreken van nieuwe pandemieën te voorkomen, tijdig te signaleren en indien nodig snel Europees op te schalen. 

Het bestrijden van antimicrobiële resistentie is een van de belangrijkste prioriteiten van HERA. Laurent Muschel, waarnemend directeur generaal van HERA, bezoekt vandaag o.a. de soa-polikliniek in Amsterdam om ter plaatse te spreken met behandelaars van ’soa’s en het publiek-private samenwerkingsverband Global Antibiotic Research & Development Partnership (GARDP). Met financiële steun van HERA, maar ook andere Europese Lidstaten waaronder Nederland en Duitsland, draagt GARDP bij aan de ontwikkeling van nieuwe antibiotica.

Een van de meest recente successen onder leiding van GARDP is de afronding van de laatste fase van onderzoeken van Zoliflodacin, uitgevoerd in België en Nederland en andere landen. Zoliflodacin is een nieuw eersteklas antibioticum waarvan is aangetoond dat het werkzaam is tegen resistente Gonorroe. Wanneer de registratie van het nieuwe antibioticum wordt afgerond, zal dit de eerste nieuwe behandeling tegen resistente Gonorroe op de markt worden in meer dan tien jaar tijd. Dit is zowel belangrijk voor Nederlandse jong volwassenen, als wereldwijd. 

HERA werkt op meer manieren aan de aanpak van antibiotica resistentie. Zo ontwikkelen en implementeren zij ook innovatieve financiële modellen om meer nieuwe antibiotica te ontwikkelen en beschikbaar te maken in Europa, maar ook samen met GARDP en SECURE in lage- en middeninkomens landen. HERA steunt de Wereld Gezondheidsorganisatie bij het opstellen van een lijst met meest bedreigende bacteriën waartegen nieuwe behandelingen nodig zijn, dit is belangrijk voor het sturen van de juiste onderzoeken en innovaties. De update van deze lijst is recent gepubliceerd WHO bacterial priority pathogens list, 2024: Bacterial pathogens of public health importance to guide research, development and strategies to prevent and control antimicrobial resistance