Eén jaar Oekraïens verzet

De EU en haar bondgenoten steunen Oekraïne vanaf de eerste dag van deze ongerechtvaardigde en illegale oorlog.

Wat doet de EU?

Financiële, humanitaire, militaire en noodbegrotingssteun
De EU biedt tijdelijke bescherming aan Oekraïense oorlogsvluchtelingen. Sinds het begin van de Russische aanvalsoorlog hebben de EU, de lidstaten en de Europese financiële instellingen als ‘Team Europe’ ongeveer 50 miljard euro beschikbaar gesteld in de vorm van financiële, humanitaire, militaire en noodbegrotingssteun.

Steun voor opvang Oekraïners
Daarnaast werkt de Commissie aan een bijdrage van 1 miljard euro voor snel herstel. Opgeteld bij de middelen die beschikbaar zijn gesteld om de EU-landen te helpen bij de opvang van Oekraïense oorlogsvluchtelingen, bedraagt de totale steun aan Oekraïne en Oekraïners ongeveer 67 miljard euro.

Steun voor de Oekraïense economie

In 2022 bedroeg de totale steun uit of gegarandeerd door de EU-begroting voor 2022, 11,6 miljard euro, waarvan 10,4 miljard euro is uitbetaald (incl. 7,2 miljard euro aan macrofinanciële bijstand, 1,8 miljard euro aan leningen en 1 miljard euro aan subsidies). Daarnaast verstrekt de EU Oekraïne een uniek steunpakket van max. 18 miljard euro voor 2023, in de vorm van leningen tegen zeer gunstige voorwaarden.

De eerste tranche van 3 miljard euro is in januari 2023 uitbetaald. Hierdoor kan Oekraïne lonen en pensioenen blijven uitbetalen en blijven essentiële openbare diensten, zoals ziekenhuizen, scholen en huisvesting voor herplaatste personen, in stand. De steun zorgt ook voor macro-economische stabiliteit en draagt bij aan het herstel van kritieke infrastructuur.

Water en verwarming
In 2022 heeft de EU 620 miljoen euro begrotingssteun en een noodpakket van 330 miljoen euro vrijgemaakt voor de onmiddellijke behoeften van binnenlands ontheemden. Denk aan: sociale huisvesting en herstel van beschadigde infrastructuur, met name verwarmings-, water- en rioolvoorzieningen.

In het verleden gestarte projecten ter waarde van 192 miljoen euro zijn aangepast aan dringende behoeften ter plaatse. De EU heeft de invoerrechten op alle Oekraïense uitvoer naar de EU en alle antidumping- en vrijwaringsmaatregelen van de EU voor de Oekraïense staaluitvoer voor een jaar geschorst. De Commissie stelt nu voor de schorsing van de rechten te verlengen tot na juni 2023. De Commissie heeft voor 2023 ook 305 miljoen euro aangekondigd voor bilaterale samenwerking om Oekraïne weerbaarder te maken en hervormingen te ondersteunen.

Solidariteitscorridors tussen de EU en Oekraine

De Europese Commissie en de EU-landen hebben samen met Oekraïne en de Republiek Moldavië ‘solidariteitscorridors’ tussen de EU en Oekraïne ingesteld. Hierdoor kan Oekraïne graan en andere landbouwproducten uitvoeren, maar ook essentiële goederen invoeren, van humanitaire hulp tot diervoeder en meststoffen. Sinds het begin van de oorlog is via deze corridors ongeveer 23 miljoen ton aan Oekraïense landbouwproducten geëxporteerd, wat Oekraïense landbouwers en bedrijven ongeveer 20 miljard euro aan inkomsten heeft opgeleverd.

Er wordt 1 miljard euro, inclusief bijdragen van de Commissie, de Europese Investeringsbank, de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling en de Wereldbankgroep, vrijgemaakt voor de uitbreiding van de solidariteitscorridors. Door het initiatief ‘Grain from Ukraine’ zal de Commissie het vervoer van 40 000 ton Oekraïens graan naar kwetsbare landen financieren. Dit omvat 30 miljard euro aan macrofinanciële bijstand, begrotingssteun, humanitaire hulp en noodhulp.

Opvang van Oekraïners

Op 4 maart heeft de EU de richtlijn tijdelijke bescherming ingesteld. Daardoor hebben ontheemden die de oorlog in Oekraïne ontvluchten recht op een verblijfsvergunning en toegang tot de arbeidsmarkt. Evenals recht op geschikt verblijf of huisvesting, medische zorg en onderwijs voor kinderen. De EU-landen hebben sinds 24 februari 2022 miljoenen mensen uit Oekraïne opgevangen en ongeveer 4 miljoen mensen voor tijdelijke bescherming geregistreerd.

De Commissie heeft maximale flexibiliteit ingevoerd, zodat de EU-landen ook niet-bestede cohesiefondsen voor 2014-2020 kunnen gebruiken om oorlogsvluchtelingen te ondersteunen. Hierdoor is tot 17 miljard euro beschikbaar gesteld.

Humanitaire hulp

De Commissie heeft 630 miljoen euro uitgetrokken voor humanitaire hulpprogramma's in Oekraïne die door de humanitaire partners ter plaatse moeten worden uitgevoerd, incl. 145 miljoen euro voor 2023. Daarnaast is door EU-landen en partners via het EU-mechanisme voor civiele bescherming meer dan 83 000 ton hulp in natura met een geschatte waarde van meer dan 535 miljoen euro aan Oekraïne geleverd.

Onderdak, medische uitrusting, led-lampen generatoren etc.
Dit omvat, via de rescEU-noodvoorraden, meer dan 87 miljoen euro aan onderdak, medische en gespecialiseerde uitrusting voor volksgezondheidsrisico's zoals chemische, biologische, radiologische en nucleaire dreigingen voor Oekraïne. De EU heeft ook met succes meer dan 1.850 medische evacuaties van Oekraïense patiënten gecoördineerd om hen gespecialiseerde gezondheidszorg te bieden in ziekenhuizen in heel Europa.

De EU levert 2.400 extra generatoren, naast de 3.000 die sinds het begin van de oorlog al zijn geleverd. Op verzoek van de Europese Commissie is meer dan 157,5 miljoen euro beschikbaar gesteld om de onmiddellijke behoeften in de energiesector te dekken in het kader van het door de Energiegemeenschap opgerichte Energiesteunfonds voor Oekraïne. De EU maakt ook 30 miljoen euro vrij voor de aankoop van 35 miljoen led-lampen voor Oekraïne.

130 miljoen euro van de humanitaire hulp van de EU draagt bij tot de winteropvang van bijna 1,3 miljoen mensen. Tot dusver heeft de EU 3.000 noodwoningen en 4.500 bedden uit de rescEU-opslagplaats in Zweden beschikbaar gesteld.
 

Rusland ter verantwoording roepen

Als onderdeel van bredere steunmaatregelen voor snelle reactie ter waarde van 89 miljoen euro voor spoedig herstel en rehabilitatie, steunt de EU met 7,5 miljoen euro ook het onderzoek van het Internationaal Strafhof naar door Rusland gepleegde oorlogsmisdaden.
Meer weten? Download voor meer informatie over alle acties de factsheet.