Dat heeft de vrees voor een recessie weggenomen. Door deze beter dan verwachte start van het jaar lopen de groeivooruitzichten voor de economie van de EU op tot 1,0 % in 2023 (dit was 0,8 % in de tussentijdse winterprognoses) en 1,7 % in 2024 (1,6 % in de winter). Voor de eurozone zijn de vooruitzichten op vergelijkbare wijze naar boven bijgesteld, tot een verwachte bbp-groei van 1,1 % in 2023 en 1,6 % in 2024. Als gevolg van de aanhoudende opwaartse druk op de consumptieprijzen is de inflatie in de eurozone ook naar boven bijgesteld ten opzichte van de winterprognoses, tot 5,8 % in 2023 en 2,8 % in 2024.
Betere groeivooruitzichten door lagere energieprijzen
Volgens de voorlopige flash-raming van Eurostat groeide het bbp in het eerste kwartaal van 2023 met 0,3 % in de EU en 0,1 % in de eurozone. Volgens de belangrijkste indicatoren zal de groei in het tweede kwartaal aanhouden.
De Europese economie is erin geslaagd de negatieve gevolgen van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne te beperken en de energiecrisis te doorstaan dankzij een snelle energiediversificatie en veel minder gasverbruik. De beduidend lagere energieprijzen werken door in de economie en beperken de productiekosten van bedrijven. Ook consumenten zien hun energierekening dalen, al zal de particuliere consumptie waarschijnlijk zwak blijven omdat de stijging van de lonen achterblijft bij de inflatie.
Aangezien de inflatie hoog blijft, wordt verwacht dat de financieringsvoorwaarden verder worden verscherpt. Het einde van de cyclus van renteverhogingen door de ECB en andere centrale banken lijkt in zicht, maar de recente onrust in de financiële sector zal waarschijnlijk de kosten van krediet verder opvoeren, de toegang tot krediet verder onder druk zetten en de groei van investeringen – met name in vastgoed – vertragen.
Kerninflatie naar boven bijgesteld, maar neemt naar verwachting geleidelijk af
Na een piek in 2022 is de totale inflatie in het eerste kwartaal van 2023 verder afgenomen tegen de achtergrond van een sterke daling van de energieprijzen. De kerninflatie (totale inflatie exclusief energie en onbewerkte voedingsmiddelen) blijkt echter hardnekkiger. Deze bereikte in maart een historisch hoogtepunt van 7,6 %, maar zal tijdens de prognoseperiode naar verwachting geleidelijk afnemen naarmate de winstmarges de hogere loondruk absorberen en de financieringsvoorwaarden worden verscherpt. Uit de flash-raming van april van het geharmoniseerde indexcijfer van de consumptieprijzen voor de eurozone, die na de afsluitdatum van deze prognoses is gepubliceerd, blijkt dat de kerninflatie licht is gedaald. Dit duidt erop dat deze wellicht, zoals verwacht, in het eerste kwartaal haar hoogtepunt heeft bereikt. Op jaarbasis zal de kerninflatie in de eurozone in 2023 naar verwachting gemiddeld 6,1 % bedragen en in 2024 dalen tot 3,2 %, waarmee de kerninflatie gedurende beide prognosejaren hoger dan de totale inflatie blijft.
Arbeidsmarkt blijft bestand tegen economische vertraging
De historisch sterke arbeidsmarkt maakt de economie van de EU veerkrachtiger. De werkloosheid in de EU bereikte in maart 2023 met 6,0 % een nieuw laagterecord, en de arbeidsparticipatie en werkgelegenheid zijn historisch hoog.
Verwacht wordt dat de arbeidsmarkt van de EU slechts licht zal reageren op het tragere tempo van de economische expansie. De groei van de werkgelegenheid zal dit jaar naar verwachting 0,5 % bedragen en afnemen tot 0,4 % in 2024. Het werkloosheidspercentage zal naar verwachting op iets meer dan 6 % uitkomen. De loonstijgingen lopen sinds begin 2022 op, maar blijven nog steeds ver achter bij de inflatie. Er worden duurzamere loonsverhogingen verwacht als gevolg van de nog altijd krappe arbeidsmarkten, sterke stijgingen van de minimumlonen in verschillende landen en, meer in het algemeen, de druk die werknemers uitoefenen om hun verloren koopkracht terug te winnen.
Daling van overheidstekorten verwacht, met name in 2024
Hoewel er steunmaatregelen zijn ingevoerd om de gevolgen van de hoge energieprijzen op te vangen, hebben de sterke nominale groei en de afbouw van de resterende pandemiegerelateerde steun ertoe geleid dat het totale overheidstekort van de EU in 2022 verder afnam, tot 3,4 % van het bbp. In 2023 en vooral 2024 moeten de dalende energieprijzen overheden in staat stellen de energiegerelateerde steunmaatregelen geleidelijk af te schaffen en het tekort verder terug te dringen, tot respectievelijk 3,1 % en 2,4 % van het bbp. De totale schuldquote van de EU zal naar verwachting gestaag dalen tot minder dan 83 % in 2024 (90 % in de eurozone), wat nog steeds hoger is dan vóór de pandemie. De begrotingstrajecten van de EU-lidstaten lopen sterk uiteen.
De inflatie kan weliswaar op korte termijn zorgen voor betere overheidsfinanciën, maar dit effect zal mettertijd verdwijnen naarmate de schuldaflossingskosten stijgen en de overheidsuitgaven geleidelijk aan de hogere prijzen worden aangepast.
Meer neerwaartse risico’s voor de economische vooruitzichten
Een aanhoudende kerninflatie kan de koopkracht van huishoudens verder onder druk zetten en strengere monetaire beleidsmaatregelen noodzakelijk maken, met verstrekkende macro-economische effecten tot gevolg. Lees het volledige persbericht.
Economische voorjaarsprognose voor Nederland
De Europese Commissie verwacht in haar prognose dat de Nederlandse economie blijft groeien, ondanks de hoge inflatie. De groei zal naar verwachting wel vertragen tot 1,8% in 2023 en 1,2% in 2024. Dit is het gevolg van de hogere rente en het effect ervan op investeringen en van lagere bestedingen door consumenten in verband met het hoge prijsniveau. Lees verder voor meer over de economische prognose voor Nederland.
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 15 mei 2023
- Auteur
- Vertegenwoordiging in Nederland