Geweld tegen vrouwen en meisjes en huiselijk geweld zijn een wijdverspreide plaag, en een uiting van discriminatie van vrouwen en kwetsbare familieleden. Uit een recente enquête van Eurostat bleek dat tot 41 % van de vrouwen te maken heeft gehad met geweld.
Om geweld tegen vrouwen te voorkomen en bestrijden zijn er belangrijke stappen gezet. Niet alleen door het ingaan van het Verdrag van de Raad van Europa. Ook door het Verdrag van Istanbul (gericht op huiselijk geweld) in 2014 door staten die partij zijn bij het verdrag. Dit moet resulteren in scherpere nationale wetten en beleidsmaatregelen om vrouwengeweld te bestrijden.
Betere respons
De EU heeft het Verdrag van Istanbul ondertekend in 2017, maar de toetreding stagneerde een aantal jaren in de Raad. Drie weken geleden is daar verandering in gekomen doordat de Raad het dossier heeft gedeblokkeerd en nu vaart zet achter toetreding tot het verdrag. Dit is goed nieuws voor de bevordering van gendergelijkheid en een betere respons op geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld.
Wetgeving uitbreiden
De goedkeuring van het Verdrag van Istanbul zorgt ervoor dat de EU haar internationale normen kan handhaven en zelf uitgebreide wetgeving kan ontwerpen, en dat de verplichtingen van het verdrag in alle EU-beleidsterreinen worden geïntegreerd.
Minimum normen voor alle EU-landen
Vandaag een jaar geleden heeft de Europese Commissie een richtlijn ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld gepresenteerd die het verdrag aanvult en het EU-rechtskader completeert. Dit wetgevingsvoorstel voorziet in gemeenschappelijke minimumnormen voor alle EU-landen op het gebied van: preventie, bescherming, slachtofferhulp, toegang tot de rechter, samenwerking en coördinatie van diensten.
Online geweld aanpakken
Volgens de richtlijn wordt geweld tegen vrouwen strafbaar gesteld. Dat is inclusief onlinegeweld, zoals het zonder toestemming delen van: intieme beelden, video’s of audiobestanden, of dreigen om dit te doen, en online haatzaaien. Het aanpakken van geweld op internet is noodzakelijk nu zoveel facetten van ons leven online plaats zijn gaan vinden, zonder de nodige waarborgen om een veilige ruimte te creëren waaraan iedereen vrijelijk kan deelnemen.
Met het voorstel wordt verkrachting ook strafbaar gesteld, via een definitie die gebaseerd is op het begrip van toestemming voor de volledige duur van de seksuele handeling.
Het verdrag van Istanbul en de richtlijn (zodra deze is goedgekeurd) verplichten de lidstaten ertoe gerichte maatregelen te nemen om vrouwen en meisjes in staat te stellen gemakkelijker en in een ondersteunende omgeving melding te doen. De lidstaten worden aangemoedigd hun preventieprogramma’s verder uit te breiden en de dienstverlening te verbeteren, waarbij minimumbenchmarks voor de hele EU worden vastgesteld.
Op Internationale Vrouwendag zijn mijn gedachten bij de sterke vrouwen die geweld hebben overleefd, of het binnen de EU is, in oorlogsgebieden zoals Oekraïne of in landen met een totalitair regime, zoals Afghanistan en Iran.
Ik denk aan alle vrouwen die een nieuw leven moesten opbouwen, die hun huis moesten verlaten, die een nieuwe baan en een nieuwe school voor hun kinderen moesten zoeken, en die grote offers moesten brengen om te ontsnappen aan daders van huiselijk geweld.
Ik denk aan het onrecht en het gevoel van onmacht dat veel vrouwen ervaren wanneer zij de onmogelijke keuze moeten maken tussen het geweld te verduren of te vertrekken zonder te weten wat hun te wachten staat.
Ik denk aan de talrijke steungroepen dankzij het onschatbare werk van maatschappelijke organisaties en de saamhorigheid en mondigheid die daaruit voortkomen.
Ik reken erop dat de lidstaten geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld vastberaden en eensgezind bestrijden en roep hen op het wetgevingskader te voltooien door de ratificatie van het Verdrag van Istanbul af te ronden en de EU-richtlijn goed te keuren.
Krachtiger optreden
Om effect te kunnen sorteren, moeten we krachtiger optreden tegen deze vorm van geweld. De afgelopen jaren is de situatie voor vrouwen en meisjes namelijk verslechterd door het ontstaan van nieuwe risico’s, zoals de toename van onlinegeweld.
Geen halfslachtige aanpak
Vooruitgang op het gebied van gendergelijkheid is niet gegarandeerd en ook niet onomkeerbaar. We mogen niet op onze lauweren rusten of geweld tegen vrouwen halfslachtig aanpakken, want dan blijven we deze strijd verliezen.
Wetgeving alleen is niet genoeg. Om het tij te keren hebben we een revolutie nodig. We moeten misogynie aanpakken in onze strafrechtstelsels, bij de politie, in het onderwijs en de media, en thuis.
Cultuuromslag
We moeten een cultuuromslag teweegbrengen. Mannen en jongens moet worden geleerd geen geweld te gebruiken en vrouwen en meisjes om onafhankelijk te zijn en weg te lopen van geweldsituaties. “Zo zijn mannen nu eenmaal” is onaanvaardbaar.
Er is pas sprake van gendergelijkheid als iedereen zich ervoor inzet.