Dit is een ingezonden artikel van Dan Jørgensen,EU-commissaris voor Energie en Huisvesting.
Het is duidelijk dat er nu actie vereist is. Gezinnen en bedrijven gaan gebukt onder hoge energieprijzen. In zijn vorig jaar verschenen rapport over de Europese economie heeft Mario Draghi het meer dan 700 keer over 'energie'. Er kan geen sprake zijn van een sterker Europa zonder nauwere samenwerking op het gebied van energie. Het is de sleutel voor banen, groei en welvaart.
Er is dringend behoefte aan een sterker Europa. Aan onze grenzen schudt het Russische geweld de fundamenten van de Europese veiligheid door elkaar. Sinds Poetin met zijn invasie begon, heeft Europa een bedrag zo hoog als de kosten van 2.400 F-35-gevechtsvliegtuigen uitgegeven aan fossiele brandstoffen uit Rusland. Dat kan zo niet langer.
Inzetten op de bescherming van ons continent betekent dat we ook moeten inzetten op de bescherming van onze planeet. De energiesector is verantwoordelijk voor 75% van de broeikasgasemissies in Europa. Hoe langer de energietransitie duurt, hoe langer we blijven kampen met instabiliteit.
De uitdagingen zijn groot. Maar het vermogen van de Europese Unie om ze aan te pakken is dat ook. Op 26 februari heb ik een Europees actieplan voorgesteld voor een energie-unie. De concrete acties en wat die zullen betekenen voor de energierekening zet ik hier graag uiteen:
Allereerst gaan we niet op de rem staan maar schakelen een versnelling hoger. We gaan ervoor zorgen dat Europeanen sneller aan betaalbare groene energie komen door het aanpakken van de trage vergunnings-procedures die de ontwikkeling van hernieuwbare energie in de weg staan. In heel Europa is de bouw van windturbines en zonneparken nu vaak een proces van jaren. Honderden gigawatts aan groene, betaalbare energie liggen voor het grijpen. Uitstel is geen optie meer.
Ook zullen we obstakels wegnemen om langetermijncontracten voor hernieuwbare energie aan te gaan, zodat afnemers van schone elektriciteit worden afgeschermd van schommelingen op de energiemarkten.
Een ander belangrijk punt is de versterking en stroomlijning van het Europese energienet. Momenteel benutten we slechts de helft van ons netwerkpotentieel — alsof Europa 100 snelwegen heeft waarvan we er maar 50 gebruiken terwijl er op termijn 200 nodig zijn. De Commissie zal daarom het voortouw nemen voor nauwere afstemming tussen de lidstaten bij het beheer van de energiemarkten, de planning van netontwikkelingen en de voorbereiding op crises.
We zullen strategische Europese investeringen vrijmaken om energie-efficiënte, elektrificatie en modernisering te bevorderen. Om schaalvoordeel en voorspelbaarheid te garanderen zullen we inzetten op een akkoord voor betaalbare energie tussen de publieke sector, ontwikkelaars en producenten van schone energie en de energie-intensieve industrie.
Tot slot gaat het koolstofvrij maken van de economie gepaard met een verminderde vraag naar gas. Toch zal gas nog enige tijd een aanzienlijk deel van onze energiemix blijven uitmaken. Met het actieplan beogen we daarom eerlijker gasmarkten, door het regelgevend toezicht aan te scherpen en overheden sterke wettelijke bevoegdheden te geven om marktmisbruik te bestraffen. Daarnaast zetten we in op concurrerendere gasmarkten, bijvoorbeeld door de koopkracht van de EU aan te wenden om betere voorwaarden af te dingen voor invoer via betrouwbare LNG-leveranciers.
Wat betekent dit alles nu concreet? Alles bij elkaar liggen in 2025 45 miljard euro aan besparingen voor het grijpen. Die kunnen oplopen tot minstens 130 miljard euro per jaar tegen 2030 en tot 260 miljard euro per jaar vanaf 2040. In totaal kunnen we tussen nu en 2040 tot 2,5 biljoen euro besparen op de invoer van fossiele brandstoffen.
Die besparingen liggen binnen handbereik — we mogen ze niet door onze vingers laten glippen-. We moeten samenwerken: de EU, haar inwoners, de lidstaten en het bedrijfsleven. Door onze inspanningen te bundelen, kunnen we het volledige potentieel aanboren en de oorspronkelijke belofte van Europa inlossen, verenigd in diversiteit en op eenzelfde koers.
Bijna 70 jaar geleden sprak professor Walter Hallstein, de eerste voorzitter van de Europese Commissie, over die belofte: “Willen we slagen, dan hebben we niet alleen intelligentie, verbeelding en vastberadenheid nodig, maar vooral vertrouwen in onszelf en een krachtige, ijzeren wil om te overleven.”
Laten we die woorden ter harte nemen en vertrouwen hebben in onszelf. Onze Europese eenheid heeft er niet alleen voor gezorgd dat we konden overleven, maar ook dat we konden floreren.
De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal vormde de wieg van ons bestaan. Intussen zijn we een Europese gemeenschap van windturbines, zonnepanelen en geothermische generatoren. Ooit waren we verdeeld door loopgraven en het IJzeren Gordijn. Nu zijn we verbonden via stroomnetten, kabels en pijpleidingen.
Het moment is rijp om af te maken waarmee we 70 jaar geleden begonnen zijn en onze energie-unie in al haar rijkdom te ontsluiten. Verder uitstel kunnen we ons niet veroorloven.