Samen de krachten bundelen voor grote uitdagingen
Nederland betaalt als één van de rijkste landen ook een flinke jaarlijkse bijdrage aan deze EU-begroting. Dat geld wordt mede ingezet voor gezamenlijke acties waar Nederland profitijt van heeft. Dankzij de EU-begroting kan de Unie middelen bundelen en investeren in grote projecten die een EU-land niet alleen kan financieren.
Bijvoorbeeld:
- Grote infrastructuurprojecten zoals de snelwegen en internationale spoorverbindingen;
- Verduurzaming van de samenleving en energievoorziening;
- Het Europese satellietnavigatiesysteem Galileo of supercomputers;
- De buitengrenzen van de EU beveiligen.
De bestrijding van de klimaatcrisis, digitalisering en het herstel na de COVID-19 pandemie zijn de drie grote prioriteiten voor de inzet van het EU-budget (2021-2027). Daarvoor is voor de komende jaren een ongekend stimuleringspakket beschikbaar van 1,8 biljoen euro.
De EU-begroting bedraagt ruim 160 miljard euro per jaar. Dat is één procent van het Europees bruto binnenlands product. Meer dan de helft van de begroting wordt ingezet op modernisering en het duurzaam en veerkrachtig maken van de economie. De EU investeert ook fors in onderzoek en digitalisering van de samenleving, zodat we op wereldschaal aan de innovatietop blijven. Landbouw krijgt 30,9% van de middelen, dat is fors minder dan enkele decennia geleden.
Ook wordt de EU-begroting ook ingezet voor solidariteit in crisistijden. De EU is ‘s werelds grootste donateur van ontwikkelingshulp. De Unie geeft ook steun bij grote natuurrampen of economische crises. Zo hielp het EU-globaliseringsfonds de ontslagen werknemers van Nederlandse banken om na de bankencrisis een nieuwe baan te vinden in een andere sector.
Voordelen Nederland
Nederland levert een aanzienlijke bijdrage aan de EU-begroting maar krijgt daar ook veel terug, zowel in geld als in niet uit te drukken waarde. Denk aan de vrijheid voor de burger om te wonen in welk land hij/zij wil wonen of de ondersteuning van een democratie en rechtsstaat. Nederland profiteert ook van de gezamenlijke aanpak in de strijd tegen klimaatverandering, COVID-19 pandemie of criminele bendes via Europol. Evenals de beveiliging van de buitengrenzen van de EU.
Daarnaast bieden EU-investeringen in armere regio’s in andere EU-landen ook kansen voor Nederlandse bedrijven. Volgens een studie van de Bertelsmann stichting levert de deelname aan de EU-markt jaarlijks ruim 1500 euro op per Nederlander aan extra, economische groei. Volgens een ander onderzoek is Nederland een van de EU-landen, die van de grootste handelsvoordelen profiteert door de EU.
Hoeveel draagt Nederland bij?
De jaarlijkse bijdrage aan de EU bedraagt ruim 1% van de nationale welvaart. Wat Nederland per jaar bijdraagt, is te bekijken op een interactieve grafiek per land op de EU-begrotingswebsite.
Naast de jaarlijkse bijdragen, staan staan de EU-landen ook een deel van de douanerechten af aan de EU. Nederland mag 20 % van de inkomsten uit douanerechten houden. De douanerechten moeten bedrijven van buiten de EU betalen om toegang te krijgen tot de Europese markt, bijvoorbeeld via de haven van Rotterdam. Die inkomsten komen wettelijk aan de EU toe, maar worden geïnd door Nederland, tegen een administratieve vergoeding.
Waarin investeert de EU in Nederland?
Het EU-budget wordt bijna volledig in de lidstaten geïnvesteerd, via subsidies en leningen. In 2020 investeerde de EU 2,735 miljard euro in Nederland, waaronder:
- 1,47 miljard euro (53,6%) voor groei en banen, inclusief innovatiesteun en wetenschappelijk onderzoek
- 857,8 miljoen (31,4%) voor landbouw, plattelandsontwikkeling en natuur
- 319,2 miljoen (11,7%) voor veiligheid
De ontvangers van EU-steun in Nederland zijn onder meer agrariërs, studenten, wetenschappers, MKB-bedrijven, verenigingen, steden, regio’s. Nederlandse onderzoekers en bedrijven ontvangen meer innovatiesteun dan de meeste andere Europese landen.
Verder ondersteunt de EU ook enkele grote infrastructuurprojecten in Nederland, zoals de renovatie van de Afsluitdijk, de uitbouw van laadlocaties voor elektrische auto’s, of betere spoorverbindingen in de haven van Rotterdam.
De EU heeft ook de afgelopen jaren via de Europese Investeringsbank ook bijna een miljard euro besteed aan de modernisering van Nederlandse ziekenhuizen, zoals bijvoorbeeld het Isala-ziekenhuis in Zwolle of het Amphia-ziekenhuis in Breda.
Overzicht van alle Nederlandse organisaties die EU-steun ontvangen
2021-2027: Investeringen in herstel en veerkracht
Vanwege de COVID-19-pandemie had de Europese Unie de begroting voor de periode 2021-2027 versterkt met het tijdelijke herstelinstrument NextGenerationEU.
In totaal wordt er 1,8 biljoen euro in de wederopbouw van Europa na COVID-19 gestoken. En dat zal een groener, digitaler en veerkrachtiger Europa worden. Er is al bijna €225 miljard uitbetaald (cijfers februari 2024).
Nederland heeft zo'n €5,4 miljard aan subsidies gekregen uit het EU-herstelfonds. Meer weten? Bekijk op de interactieve geografische kaart waarvoor het geld is gebruikt.
Lees ook: wie stelt de EU-begroting op en controleert de besteding?