Europa is altijd een handelscontinent geweest, maar we worden nu geconfronteerd met toenemende handelsbelemmeringen in de wereld. Onze boeren en bedrijven ondervinden steeds meer beperkingen, oneerlijke concurrentie en geopolitieke onzekerheid, die allemaal hun concurrentievermogen ondermijnen. Het nieuwe partnerschap tussen de Europese Unie en Mercosur biedt een kans om die trend om te buigen. Daarom ben ik deze week naar Montevideo gegaan: om de onderhandelingen af te ronden voor nauwere samenwerking met een grote en snelgroeiende markt van meer dan 260 miljoen mensen.
De sterkste bescherming ooit
Vijf jaar geleden hebben we een akkoord op hoofdlijnen bereikt tussen de Europese Unie en de Mercosur-landen Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay. Dat heeft echter tot bezorgdheid geleid in verschillende sectoren van de Europese samenlevingen en economie, variërend van boeren tot consumentenbonden en milieuorganisaties.
Wij hebben daar goed naar geluisterd en gedurende vijf jaar van onderhandelingen hebben wij elk punt van zorg aan de orde gesteld. Het nu bereikte akkoord biedt de sterkste bescherming die ooit in een handelsovereenkomst is opgenomen.
Het omvat onze belangrijkste economische sectoren, waaronder landbouw en voedsel. Het beschermt onze consumenten door strenge normen te bewaken. En het zet de bescherming van onze planeet en haar groene longen op de eerste plaats. Dit is niet hetzelfde akkoord als vijf jaar geleden — het is getransformeerd. We kunnen vol vertrouwen zeggen dat we nu een betere deal voor de Europese burgers hebben bereikt.
Dit nieuwe partnerschap komt op een cruciaal moment voor Europa. De wereld is nu meer gefragmenteerd en gepolariseerd dan vroeger. Vorig jaar zijn de handelsbarrières wereldwijd meer dan verdrievoudigd. In het licht van die uitdagingen moeten we de banden met gelijkgestemde partners aanhalen.
Kleding, wijn en andere Europese landbouwproducten
De Europese Unie en Mercosur vormen samen een markt van 700 miljoen mensen. Dat levert vooral onmiddellijke voordelen op voor de tienduizenden Europese bedrijven — waarvan de helft kleine en middelgrote ondernemingen — die al handeldrijven met Latijns-Amerika. De tarieven van Mercosur op Europese producten zijn hoog: 35% op kleding, 27% op wijn en tot 55% op andere landbouwproducten. Met het akkoord verdwijnen bijna alle tarieven op alle producten. Zokunnen Europese exporteurs vier miljard euro per jaar besparen en krijgen zij toegang tot die dynamische markt.
Geen namaak-Goudakaas meer in supermarkten
Dit is ook de breedste overeenkomst die ooit is gesloten om Europees voedsel en dranken te beschermen. Ruim 350 Europese producten komen onder een beschermde geografische aanduiding te vallen. Dat betekent dat het illegaal wordt om imitaties of namaak te verkopen. Zo zal in supermarkten in de Mercosur-landen bijvoorbeeld geen namaak-Goudakaas meer worden verkocht — alleen de originele, Made in Holland. Voor het eerst krijgen Europese inspecteurs de gelegenheid om die praktijken te controleren en te beëindigen.
Strenge normen
Met dit akkoord genieten Europese boeren nieuwe bescherming. We hebben invoerplafonds voor gevoelige landbouwproducten onderhandeld: de import vanuit Mercosur gaat maar een klein deel van de Europese consumptie uitmaken: 0,1% voor varkensvlees en 1,5% voor rundvlees. Van cruciaal belang is dat de Mercosur-exporteurs zich aan dezelfde strenge normen moeten houden als de Europese producenten. Om ervoor te zorgen dat dit zo blijft, hebben wij overeenstemming bereikt over strengere controles en nauwere samenwerking met de lokale autoriteiten in de Mercosur-landen.
Nauwlettend in de gaten houden
Tijdens de implementatie van het akkoord houdt de Europese Commissie de marktontwikkelingen nauwlettend in de gaten, vooral met betrekking tot de landbouwsector. We zullen ervoor zorgen dat het partnerschap met Mercosur een succes wordt voor Europese boeren en Europese consumenten. Voor het onwaarschijnlijke geval dat de landbouwsector in Europa nadeel van het akkoord zou ondervinden, zijn we van plan een reserve van minstens één miljard euro op te richten. Dat is onze verzekeringspolis voor onze boeren en plattelandsgebieden. En samen met de Europese landbouwsector zullen we nieuwe maatregelen treffen om de bureaucratie voor die sector te vereenvoudigen en te verminderen.
Het akkoord is ook goed nieuws voor Europese industrieën die afhankelijk zijn van grondstoffen uit het buitenland. De vraag naar kritieke grondstoffen, nodig voor schone en digitale technologie, zal voor 2030 verdrievoudigen. De wereldwijde race om de controle van de productie en handel is al aan de gang. De Mercosur-landen behoren tot de grootste producenten ter wereld van lithium, ijzererts, nikkel en andere producten. In het nieuwe partnerschap worden de exportheffingen verlaagd of afgeschaft. Uitvoerbeperkingen en monopolies worden opgeheven. En met het partnerschap worden we minder afhankelijk en diversifiëren we onze leveranciers. Het akkoord tussen de EU en Mercosur versterkt voor zowel de export als de import het concurrentievermogen van Europa over de hele linie.
Internationale samenwerking de echte motor van vooruitgang en welvaart
De economische argumenten voor deze overeenkomst zijn helder. Maar voor Europa gaan handelsovereenkomsten niet alleen over de economie. Het nieuwe akkoord is ook een geopolitieke noodzaak. Handelspartnerschappen vormen een middel om gemeenschappen van gedeelde waarden op te bouwen en te versterken. Dat geldt ook voor ons partnerschap met Mercosur. Beide partijen delen al zo veel, een gemeenschappelijke geschiedenis, cultuur en talen. We delen ook de visie dat klimaatverandering de belangrijkste uitdaging van onze tijd is. Daarom weerspiegelt het akkoord onze gezamenlijke inzet voor de Klimaatovereenkomst van Parijs en de strijd tegen ontbossing. De Europese Unie en Mercosur zijn het er ook over eens dat internationale samenwerking de echte motor van vooruitgang en welvaart is. Andere handelsmachten maken andere keuzes, maar wij kiezen ervoor om schouder aan schouder te staan op het wereldtoneel voor de vrije en eerlijke handel.
Daarom is vandaag een mooie dag voor Europa en Mercosur. Een generatie van leiders heeft zich jarenlang ingezet voor een akkoord met de beste voorwaarden voor Europa. Het is nu tijd voor toekomstige generaties — consumenten, bedrijven, gezinnen en boeren — om de vruchten daarvan te plukken. Op die manier bouwen we aan ons gezamenlijke doel om het concurrentievermogen van Europa te verbeteren.
Meer informatie over Mercosur is beschikbaar op de speciale website.